Van het gas af met een warmtepomp

Onderstaand een artikel overgenomen van HIER (www.hier.nu) over slim verwarmen van uw woning. Niet alle mogelijkheden die commercieel worden aangeboden door leveranciers geven ook echt een kostenbesparing (ondanks het feit dat advertenties anders doen geloven).

Van het gas af met een warmtepomp: waar moet je rekening mee houden?

Met een volledig elektrische warmtepomp heb je geen aardgas meer nodig om een woning te verwarmen. Wat is een warmtepomp precies? En waar moet je rekening mee houden als je overweegt om een warmtepomp te kopen?

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een elektrisch apparaat waarmee je energiezuinig een huis kunt verwarmen. Hij haalt warmte uit een bron, zoals de buitenlucht, de bodem of zonnecollectoren op je dak. Het apparaat gebruikt daarvoor stroom, maar op een efficiënte manier. Om de warmtepomp efficiënt te laten werken, moet een huis wel geschikt zijn. Dat betekent dat het goed geïsoleerd is, en de radiatoren of vloerverwarming op lage temperatuur kunnen werken. Verderop in dit artikel lees je hoe dit werkt.

Hoe ziet een warmtepomp eruit?

Een warmtepomp ziet er anders uit dan een cv-ketel en neemt meer ruimte in beslag. Bekijk voorbeelden van hoe een warmtepomp er binnen en buiten uitziet.

Volledig elektrisch of hybride?

Dit artikel gaat over volledig elektrische warmtepompen. Je kunt daarmee volledig van het gas af, als je ook elektrisch kookt. Er bestaan daarnaast warmtepompen die samenwerken met een cv-ketel. Die zijn in te zetten als een huis nog niet geschikt is voor een volledig elektrische warmtepomp. Bekijk hiervoor ons artikel over hybride warmtepompen.

Is jouw huis geschikt?

Je kunt een volledig elektrische warmtepomp niet zomaar in ieder huis installeren. Een woning moet geschikt zijn voor lagetemperatuurverwarming. Anders krijg je het huis mogelijk niet warm genoeg in de winter of werkt de warmtepomp niet efficiënt, met een hoge energierekening tot gevolg. Bovendien heb je in huis ruimte nodig waar de warmtepomp geplaatst kan worden. Hieronder lees je hoe dat zit.

Lagetemperatuurverwarming

Lagetemperatuurverwarming klinkt wellicht niet comfortabel. Het stukje 'lagetemperatuur' gaat echter niet over de temperatuur in huis, maar over de temperatuur van het water in het verwarmingssysteem. Door radiatoren in een huis met een cv-ketel stroomt water van zo'n 70-90 graden. Zo'n hoge temperatuur is bij een warmtepomp niet van toepassing. Hij werkt veel efficiënter als het water niet te ver opgewarmd hoeft te worden. In een ideale situatie komt het water niet boven de 35 graden. Om met zo'n lage temperatuur een woning goed te kunnen verwarmen, moet een huis goed geïsoleerd zijn én de radiatoren of vloerverwarming geschikt. Bij lagetemperatuurverwarming is de temperatuur in huis constant. Daardoor wordt verwarmen op lage temperatuur als comfortabeler ervaren dan op hoge temperatuur.

Hogere temperatuur, lager rendement

De meeste warmtepompen kunnen water ook wel tot ongeveer 55 graden verwarmen. Maar als je vaak boven 35 graden uitkomt, daalt het rendement en wordt het voordeel op je energierekening kleiner. Er bestaan ook hogetemperatuurwarmtepompen die tot zelfs 80 graden verwarmen. Daarmee kun je van het gas af zonder dat je huis klaar is voor lagetemperatuurverwarming. Maar dit type warmtepompen zijn duurder in aanschaf dan een lagetemperatuurwarmtepomp en verbruiken een stuk meer stroom.

Goede isolatie

Voor lagetemperatuurverwarming heeft je huis goede isolatie nodig om niet te veel warmte te verliezen. Je verwarmingssysteem heeft namelijk vaak minder vermogen dan een systeem met hogetemperatuurverwarming. Je krijgt het huis dan niet warm als je teveel warmte verliest.

Daarnaast laat je een warmtepomp in het stookseizoen vaak constant aanstaan. Met lagetemperatuurverwarming duurt het langer om een kamer warm te krijgen. Even de verwarming uitzetten als je van huis of naar bed gaat is dan niet handig. Ook werkt de warmtepomp zuiniger als hij constant op een laag pitje draait, en niet steeds wisselt tussen uitstaan en hard werken. Als de verwarming constant aanstaat, is het bovendien extra belangrijk om de warmte binnen te houden.

Over het algemeen is isoleren tot energielabel B voldoende om een huis met een warmtepomp te verwarmen. Dat betekent dat je goede dak-, vloer- en gevelisolatie hebt, en HR++ glas.

Een geschikt afgiftesysteem

Je warmte-afgiftesysteem, zoals radiatoren of vloerverwarming, hebben voldoende capaciteit nodig om met een lage watertemperatuur de woning warm te krijgen. Over het algemeen geldt dat hoe groter het oppervlak van het systeem is, hoe meer warmte het kan afgeven. Vloerverwarming is daarom vaak geschikt, maar er bestaan ook speciale lagetemperatuurradiatoren en convectoren die op lage temperatuur werken. Ook zijn er voorbeelden van mensen die overstapten op een warmtepomp en hun radiatoren niet hoefden te vervangen.

Zelf testen of je huis er klaar voor is

Met je huidige cv-ketel kun je testen of je huis klaar is voor lagetemperatuurverwarming. Je doet dit door de watertemperatuur van de cv-ketel te verlagen. Lees hoe je de test uitvoert of bekijk hoe Theo uit Helmond het deed.

Goede ventilatie voor gezondheid

Bij goede isolatie hoort goede ventilatie. Door goed te isoleren en kieren te dichten, komt er steeds minder verse buitenlucht het huis binnen. Dat is de bedoeling, maar té weinig frisse lucht in huis is ongezond. Zorg dus altijd dat er goed geventileerd wordt.

Er bestaan verschillende soorten ventilatiesystemen. Met name balansventilatie met warmteterugwinning (WTW) werkt goed samen met een warmtepomp. Dat is één systeem waarin lucht uit huis wordt afgevoerd en frisse lucht wordt aangevoerd. De frisse lucht wordt verwarmd met de lucht die wordt afgevoerd. Dat balansventilatie zo goed met een warmtepomp samengaat, heeft twee redenen:

Je bespaart energie doordat je veel minder warme lucht naar buiten blaast. Een modern systeem kan meer dan 95% van de warmte uit ventilatielucht terugwinnen en weer via de frisse lucht aan je huis afgeven. Dit betekent ook dat de radiatoren en vloerverwarming minder vermogen nodig hebben. Dat is handig als je op een zo laag mogelijke temperatuur wil verwarmen.
Het is comfortabel als de verse lucht is voorverwarmd. Als je ventileert via het raam kun je koude tocht voelen. Zeker als er geen hete radiatoren onder het raam hangen, bijvoorbeeld omdat je vloerverwarming hebt. Met balansventilatie met WTW heb je daar nooit last van.

Dit betekent niet dat balansventilatie altijd noodzakelijk is. Er zijn ook mensen die hun huis verwarmen met een warmtepomp, zonder balansventilatie.

Lees verder over hoe je goed ventileert en welke systemen er bestaan.

Ruimte in en om het huis

Een volledig elektrische warmtepomp neemt zowel binnen als buiten ruimte in beslag. Hiervoor heb je ruimte nodig. Hoeveel verschilt per type warmtepomp. Bekijk het overzicht met soorten warmtepompen of de voorbeeldfoto's om daar een beter beeld bij te krijgen. Het is handig om met onderstaande zaken rekening te houden:

Veel warmtepompen nemen binnen meer ruimte in beslag dan een cv-ketel. Het formaat varieert van een slag groter dan een flinke cv-ketel tot een flinke koelkast.
Een volledig elektrische warmtepomp heeft een boilervat nodig voor warm water uit de douche en kraan. Dat vat is vaak smaller dan een koelkast maar ongeveer even hoog. Er bestaan ook 'all in one' warmtepompen met het boilervat erin verwerkt. Die zijn ongeveer zo groot als een koelvriescombinatie.
Er worden ook 'monoblock' warmtepompen verkocht. De warmtepomp staat dan buiten, maar je hebt binnen nog steeds een boilervat nodig.
De meestverkochte warmtepompen gebruiken buitenlucht als bron. Er staat dan een buitendeel in de tuin, op een dak of tegen de gevel aan. Hier moet je ruimte voor hebben. Ook heeft dit buitendeel een ventilator, en die maakt wat geluid. Omdat dit niet harder mag zijn dan 40dB bij de erfgrens met de buren, moet je het buitendeel op voldoende afstand kunnen plaatsen. 40dB is vergelijkbaar met het volume van lichte regen.

Alternatief: een hybride warmtepomp

Naast volledig elektrische warmtepompen bestaan er ook hybride warmtepompen. Je houdt dan je cv-ketel of koopt een nieuwe, en daarnaast komt een warmtepomp te hangen. De cv-ketel zorgt voor warm douche- en kraanwater, en wordt ingeschakeld als het buiten zo koud is dat de warmtepomp je huis niet meer efficiënt kan verwarmen. Dat heeft als voordeel dat je het huis altijd warm krijgt, ook als het niet de hele winter lukt om lagetemperatuurverwarming te gebruiken. Daarnaast is er geen boilervat dat ruimte in beslag neemt.

Met een hybride warmtepomp bespaar je wel minder energie dan met een volledig elektrische warmtepomp. En je hebt nog aardgas nodig. Zeker als er bij je gemeente al plannen zijn om jouw hele buurt aardgasvrij te maken, is het handig om goed na te denken of je in een hybride warmtepomp wil investeren.

Je vindt meer informatie in ons artikel over hybride warmtepompen, waaronder een handige tool om te berekenen in hoeveel jaar jij een hybride warmtepomp zou terugverdienen.

Lees meer informatie op: https://www.hier.nu/je-huis-aardgasvrij/van-het-gas-met-een-warmtepomp-waar-moet-je-rekening-mee-houden